“De omslag naar klimaatadaptatie vraagt om een andere manier van werken”
Gebiedsmanagers en gemeente Albrandswaard samen aan de slag met klimaatadaptieve herinrichting van woonwijk
In Poortugaal wordt de jaren ’70-wijk De Warnaar de komende jaren ingrijpend vernieuwd. De rioolvernieuwing bood een uitgelezen kans om meteen ook stappen te zetten richting klimaatadaptieve wijkontwikkeling. Gemeente Albrandswaard en Gebiedsmanagers werken samen aan een integraal plan voor een toekomstbestendige leefomgeving, waarbij de bewoners actief worden betrokken.
De aanleiding voor het onderhoud in de wijk De Warnaar was in eerste instantie technisch: de riolering is na vijftig jaar aan vervanging toe. “Vanuit de onderhoudsbehoefte ben je verplicht om aan de slag te gaan,” vertelt Marcel van Wingerden, projectleider bij de gemeente Albrandswaard. “Maar dan rijst de vraag: wat kunnen we daar nog meer in meenemen en bereiken?”
Gebiedsanalyse
Omdat de wens uitgroeide tot meer dan alleen het vervangen van het riool, schakelde de gemeente Gebiedsmanagers in, dat gespecialiseerd is in het inrichten van openbaar gebied. “Binnen de gemeente is er onvoldoende kennis over klimaatadaptieve maatregelen. We wilden advies van een partij die daar de weg in weet.” Het vraagstuk leidde tot een integrale gebiedsanalyse door Gebiedsmanagers.
Maarten de Hoog, projectleider bij het adviesbureau, vertelt daarover: “Het is een typische jaren ’70-wijk, met één gemengd rioolstelsel en weinig variatie in groen. We keken naar zaken als risicoplekken voor wateroverlast, hittestress, droogte en de algehele ecologie.” Uit de gebiedsanalyse kwamen duidelijke knelpunten naar voren. Lage delen van de wijk zijn kwetsbaar voor wateroverlast en veel bestaande bomen gevoelig voor droogte.
Ontwerpkeuzes met impact
Dat betekent voor het ontwerp dat zoveel mogelijk bomen behouden blijven, en dat het huidige, gemengde rioolstelsel wordt vervangen door een gescheiden rioolstelsel. Hierdoor wordt huishoudelijk afvalwater gescheiden van het hemelwater, dat vervolgens naar aanwezige sloten en vijvers in de wijk wordt afgevoerd. Op deze manier hoeft er minder water naar de waterzuivering te worden afgevoerd, waardoor de kansen op overstorten bij bewoners en op openbaar terrein worden verkleind. “En daarnaast richten we wadi’s in: groene zones die regenwater opvangen, zuiveren en vasthouden. Ook die ontlasten het riool en vergroten de biodiversiteit”, vertelt Maarten.
Het is voor de gemeente belangrijk om buurtbewoners te betrekken bij dergelijke ontwerpkeuzes. Marcel: “We hebben niet alleen de ambitie om op integrale wijze de wijk toekomstbestendig te maken, maar ook om de bewonersparticipatie anders aan te pakken. We willen tegemoet komen in hun behoeften en daarvoor is het nodig dat bewoners gehoord worden. Dat vergt een andere vorm van communiceren dan slechts een informatieavond houden.”
Bewonersparticipatie
Naast het opzetten van een wijkcommissie die de buurtbewoners vertegenwoordigt, wordt gebruik gemaakt van het Gebiedsportaal. Maarten vertelt over het platform: “Zo kan iedereen het digitale ontwerp zien en kunnen er eenvoudig opmerkingen en vragen worden ingestuurd. We gebruiken het bij veel nieuwbouwprojecten en herinrichtingen. Bij participatietrajecten is het een handige tool waarmee iedereen onafhankelijk zijn mening kan achterlaten.” Niet elke bewoner stond direct te juichen over de plannen, vult Marcel aan. “Zo vinden sommige bewoners een wadi met natuurlijke begroeiing maar rommelig. Door hun input wordt duidelijk waar de wensen of bezwaren zitten van de bewoners en kunnen wij gericht antwoorden terugkoppelen of oplossingen bedenken. Wat ik dan ook prettig vind aan dit traject is dat we samen met Gebiedsmanagers een plan hebben gemaakt over hoe iedereen te betrekken bij het ontwerp, op een gebalanceerde manier.”
Ook intern is het nodig om mensen mee te krijgen, merkt Marcel. “Beheerders zijn gewend om al jaren op een bepaalde manier openbare ruimtes te onderhouden. Maar door klimaataanpassingen gaat het weg- en watersysteem er anders uitzien, en dat vraagt om een andere manier van beheren.” Het is dan ook zijn advies aan andere gemeenten die klimaatbestendige leefomgevingen willen creëren. “De omslag naar klimaatadaptatie vraagt om een andere manier van werken en die verken je samen. Gebruik elkaars ervaringen. Ook wij leren nog elke dag.”
Vooruitkijken
Begin 2026 starten de voorbereidende werkzaamheden en in 2027 moet de wijk klaar zijn. Maarten kijkt vooral uit naar het resultaat. “Ik hoop dat we over tien jaar een groene wijk zien die bestand is tegen extreme regen én hitte, met bomen en beplanting die blijven functioneren.”
Marcel is vooral benieuwd in hoeverre de oplossingen die nu worden doorgevoerd, het gewenste resultaat opleveren in de toekomst. “De ontwikkelingen in zowel het klimaat als de maatregelen gaan snel. En ook de dynamiek van een wijk verandert door de jaren heen. Daardoor zal je altijd moeten blijven optimaliseren, maar als we erin slagen om de leefomgeving groener en leefbaarder te maken, hebben we de juiste koers ingezet.”
Advies over het inrichten van een klimaatadaptieve woonwijk?
Neem contact op met Maarten de Hoog:
maarten.de.hoog@gebiedsmanagers.nl |